Post-apocalyptisch landschap op schaal
Over het post-apocalyptische werk in Mediamatic van Jimmy Cauty van KLF, dat speels en serieus tegelijk is.
Jimmy Cauty doet altijd alleen maar waar hij zin in heeft. Dat denken wij te weten zonder hem ooit te hebben ontmoet. Komt-ie: als mede-oprichter van The KLF maakte hij een Britse nummer 1-hit; als deel van The Orb maakte hij muziek die iedereen die eind vorige eeuw van elektronische muziek hield bekend voorkomt; op het hoogtepunt van hun roem knalden ze eruit door op een festival extreme noise en blanks uit automatische geweren op het publiek af te vuren en later een schapenkarkas en liters bloed bij de afterparty van de muziekindustrie in het hotel te bezorgen; aan het einde van The KLF (wat Kopyright Liberation Front schijnt te betekenen) maakte hij ook nog The Manual, waarin staat hoe je eenvoudig een nummer 1-hit kunt schrijven; van het met The KLF verdiende geld nietten ze een miljoen pond op een bord en toerden ermee door Engeland, waarna ze in een duister filmpje die miljoen pond verbrandden. Ja, echt.
James Francis Cauty is inmiddels wat ouder en hij maakt nog steeds van alles. Met Riot in a Jam Jar maakte hij beroemde relscènes na in miniatuurversie in jampotjes en die verkocht hij vervolgens voor veel geld. Een uit de hand gelopen uitvloeisel van dit werk is nu te zien bij Mediamatic. The Aftermath Dislocation Principle is een fictief modern landschap van een vierkante mijl op schaal 1:84, inclusief snelweg, betonflats en veel auto’s. We goed kijkt ontdekt dat in het hele landschap alleen politie, leger, ambulances en ander veiligheidspersoneel te vinden zijn. Vrachtwagens liggen geschaard, autowrakken uitgebrand en nog meer sporen van onduidelijke relschopperij. Een post-apocalyptisch landschap, waarvan onduidelijk is welke ramp er precies is gebeurd.
Ergens zit een kuil in het landschap, alsof er een ufo is neergestort, maar wat er in of uit die kuil is gekomen is ook onduidelijk. Er zitten nog talloze easter eggs (Kate Middleton!) verstopt in dit landschap. Maar het mooiste vinden wij de pionnetjes die de kleine agentjes hebben neergezet op de autowegen die van de vierkante mijl af lopen. Alsof ze zelf hebben gezien: hier houdt ons miniatuurlandschap op, pas op. Als je hier doorloopt, val je naar beneden, op de vloer van de Mediamatic Fabriek. Gelukkig is dit niet onze wereld, waarin gesuggereerd wordt dat meer blauw op straat (of in het Britse geval, meer gele fluor-jassen) alle problemen zou kunnen oplossen. In onze wereld bestaan er figuren als Jimmy Cauty die alles op z’n kop kunnen zetten.
Het is misschien toeval dat Mediamatic de reeks tentoonstellingen over Lightness eindigt met het werk van Jimmy Cauty. Het is goed dat dit werk wat langer te zien is, want elf weken, elf tentoonstellingen moet – alhoewel goed passend bij ‘lightness’, het thema waar Mediamatic elf weken lang omheen cirkelde – nogal ingewikkeld zijn geweest om te organiseren.
Het is misschien toeval, maar het past wel goed. Jimmy Cauty, die naar Nederland kwam om een tour door zijn miniatuurlandschap te geven, is zelf een goed voorbeeld van lightness. Want ondanks de zware titel en het heftige onderwerp van Cauty’s werk en de politieke ondertoon blijft het, doordat het miniatuur is, altijd aandoenlijk en grappig om naar te kijken. Krijgt het niet die nare, pretentieuze, zichzelf zo goed vindende ondertoon die veel protest art heeft (denk aan Banksy en zijn graffiti-sjablonen). Cauty maakte het landschap met twee stagiairs en bouwde het op met zijn zoon. Door zo speels en serieus tegelijk te zijn, toont Cauty dat hij ook niet per se weet hoe het beter moet, maar ondertussen kunnen we wel genieten van zijn werk.
Geschreven voor degroene.nl naar aanleiding van de reeks exposities in Mediamatic over Lightness.